Alfabet grecki - nazwy liter, transliteracja na alfabet łaciński, wymowa.

 
 
 

Alfabet grecki
(Το ελληνικό αλφάβητο)

Litera grecka Nazwa grecka litery Transli-teracja Uwagi dotyczące wymowy (ciekawostki) Przykłady
Α α άλφα 
[alfa]
a  wymawia się jak polskie a,
 dwuznak „αι” wymawia się jako e
(fraza „alfa alfa” jest synonimem wysokie jakości produktu - zwłaszcza spożywczego)
αγορά
[aghora] - rynek
Β β βήτα 
[wita]
v  w nowogreckim wymawia się jak polskie w
(w grece starożytnej wymawiane było jak b - stąd polska nazwa litery - beta)
βουνό
[wuno] - góra
Γ γ γάμμα 
[ghamma]
g  wymawia się jak polskie gardłowe g (gh),
 na początku wyrazu, przed „ι” oraz „ε” nie
 wymawia się (γεια σου
[ja su]),
 aby otrzymać typowe g łączy się z k („γκ”)
γάτα
[ghata] - kot
γιαγιά
[jaja] - babcia
Δ δ δέλτα 
[dhelta]
d  wymawia się jak angielskie th w „this”,
 aby otrzymać typowe d zapisuje się nt („ντ”)
δρόμος
[dhromos] - droga
ντομάτα
[domata] - pomidor
Ε ε έψιλον 
[epsilon]
e  wymawia się jak polskie e,
 dwuznak „ει” wymawia się jako i
(od starożytnej, półksiężycowatej postaci tej litery „ϵ” wywodzi się symbol €)
έπιπλο
[epiplo] - mebel
Ζ ζ ζήτα 
[zita]
z  wymawia się jak polskie z
(w starożytności wymawiano jak dz, stąd też w niekórych polskich tłumaczeniach mitów mamy Dzeusa a nie Zeusa)
ζωή
[zoi] - życie
Η η ήτα 
[ita]
i  wymawia się jak polskie i
(w grece starożytnej wymawiano jak długie e, a literę nazywano eta)
ήλιος
[iljos] - słońce
Θ θ θήτα 
[thita]
th  wymawia się jak angielskie th w „both”
 albo „think”
Θεός
[theos] - bóg
Ι ι ιώτα 
[jota]
i  w środku wyrazu oraz na początku przed spółgłoskami wymawia się jak polskie i natomiast na początku przed samogłoskami jak j ιστορία
[istorja] - historia
Ιανουάριος
[januarios] - styczeń
Κ κ κάππα 
[kappa]
k  wymawia się jak polskie k,
 jeśli po k występuje e, to całość wymawia
 się kie; połączenie „γκ” wymawia się jak g
καφές
[kafes] - kawa
κεφάλί
[kiefali] - głowa
Λ λ λάμβδα 
[lambdha]
l  wymawia się jak polskie l λέξη
[leksi] - słowo, wyraz
Μ μ μι 
[mi]
m  wymawia się jak polskie m μητέρα
[mitera] - matka
Ν ν νι 
[ni]
n  wymawia się jak polskie n νερό
[nero] - woda
Ξ ξ ξι 
[ksi]
x  wymawia się jak ks ξένος
[ksenos] - obcy
Ο ο όμικρον 
[omikron]
o  wymawia się jak polskie o,
 dwuznak „οι” wymawia się jako i,
 a dwuznak „ου” wymawia się jako u
(przed rzeczownikiem pełni rolę rodzajnika męskiego)
όνομα
[onoma] - imię
Π π πι 
[pi]
p  wymawia się jak polskie p πόδι
[podhi] - noga
Ρ ρ ρο 
[ro]
r  wymawia się jak polskie r ρύζι
[rizi] - ryż
Σ σ,ς σιγμα 
[sighma]
s  wymawia się jak s przed samogłoskami
 i spółgłoskami bezdźwięcznymi, albo jak
 z przed spółgłoskami dźwięcznymi;
 znak „ς” stawia się tylko na końcu wyrazu
σινεμά
[sinema] - kino
κοσμος
[kozmos] - świat
Τ τ ταυ 
[taf]
t  wymawia się jak polskie t τρύπα
[tripa] - dziura
Υ υ ύψιλον 
[ipsilon]
y  wymawia się jak polskie i,
 po samogłoskach „α” i „ε” wymawia się jako
 f lub w, dwuznak „ου” wymawia się jako u
ύμνος
[imnos] - hymn
Φ φ φι 
[fi]
f  wymawia się jak polskie f φως
[fos] - światło
Χ χ χι 
[hi]
h, ch  wymawia się jak polskie h lub ch, jeśli po h
 występuje e, to całość wymawia się hie
(kiedy mowa o czymś/kimś nieznanym określa się to/tę osobę literą Χ - analogicznie jak w j. polskim)
χαρτί
[charti] - papier
χέρί
[hieri] - strony
Ψ ψ ψι 
[psi]
ps  wymawia się jak ps
(zwrot ψι-ψι - „psi-psi” to odpowiednik polskiego przywołania kota - „kici-kici”)
ψωμί
[psomi] - chleb
Ω ω ομέγα 
[omegha]
o  wymawia się jak polskie o ώρα
[ora] - godzina
Litera grecka Nazwa grecka litery Transli-teracja Uwagi dotyczące wymowy (ciekawostki)
Α α άλφα 
[alfa]
a  wymawia się jak polskie a,
 dwuznak „αι” wymawia się jako e
(fraza „alfa alfa” jest synonimem wysokie jakości produktu - zwłaszcza spożywczego)
Β β βήτα 
[wita]
v  w nowogreckim wymawia się jak polskie w
(w grece starożytnej wymawiane było jak b - stąd polska nazwa litery - beta)
Γ γ γάμμα 
[ghamma]
g  wymawia się jak polskie gardłowe g (gh),
 na początku wyrazu, przed „ι” oraz „ε” nie
 wymawia się (γεια σου
[ja su]),
 aby otrzymać typowe g łączy się z k („γκ”)
Δ δ δέλτα 
[dhelta]
d  wymawia się jak angielskie th w „this”,
 aby otrzymać typowe d zapisuje się nt („ντ”)
Ε ε έψιλον 
[epsilon]
e  wymawia się jak polskie e,
 dwuznak „ει” wymawia się jako i
(od starożytnej, półksiężycowatej postaci tej litery „ϵ” wywodzi się symbol €)
Ζ ζ ζήτα 
[zita]
z  wymawia się jak polskie z
(w starożytności wymawiano jak dz, stąd też w niekórych polskich tłumaczeniach mitów mamy Dzeusa a nie Zeusa)
Η η ήτα 
[ita]
i  wymawia się jak polskie i
(w grece starożytnej wymawiano jak długie e, a literę nazywano eta)
Θ θ θήτα 
[thita]
th  wymawia się jak angielskie th w „both”
 albo „think”
Ι ι ιώτα 
[jota]
i  w środku wyrazu oraz na początku przed spółgłoskami wymawia się jak polskie i natomiast na początku przed samogłoskami jak j
Κ κ κάππα 
[kappa]
k  wymawia się jak polskie k,
 jeśli po k występuje e, to całość wymawia
 się kie; połączenie „γκ” wymawia się jak g
Λ λ λάμβδα 
[lambdha]
l  wymawia się jak polskie l
Μ μ μι 
[mi]
m  wymawia się jak polskie m
Ν ν νι 
[ni]
n  wymawia się jak polskie n
Ξ ξ ξι 
[ksi]
x  wymawia się jak ks
Ο ο όμικρον 
[omikron]
o  wymawia się jak polskie o,
 dwuznak „οι” wymawia się jako i,
 a dwuznak „ου” wymawia się jako u
(przed rzeczownikiem pełni rolę rodzajnika męskiego)
Π π πι 
[pi]
p  wymawia się jak polskie p
Ρ ρ ρο 
[ro]
r  wymawia się jak polskie r
Σ σ,ς σιγμα 
[sighma]
s  wymawia się jak s przed samogłoskami
 i spółgłoskami bezdźwięcznymi, albo jak
 z przed spółgłoskami dźwięcznymi;
 znak „ς” stawia się tylko na końcu wyrazu
Τ τ ταυ 
[taf]
t  wymawia się jak polskie t
Υ υ ύψιλον 
[ipsilon]
y  wymawia się jak polskie i,
 po samogłoskach „α” i „ε” wymawia się jako
 f lub w, dwuznak „ου” wymawia się jako u
Φ φ φι 
[fi]
f  wymawia się jak polskie f
Χ χ χι 
[hi]
h, ch  wymawia się jak polskie h lub ch, jeśli po h
 występuje e, to całość wymawia się hie
(kiedy mowa o czymś/kimś nieznanym określa się to/tę osobę literą Χ - analogicznie jak w j. polskim)
Ψ ψ ψι 
[psi]
ps  wymawia się jak ps
(zwrot ψι-ψι - „psi-psi” to odpowiednik polskiego przywołania kota - „kici-kici”)
Ω ω ομέγα 
[omegha]
o  wymawia się jak polskie o

Niektóre połączenia liter (dwuznaki czyli dyftongi) czyta się inaczej:

Dwuznak Wymowa Przykłady
αι e αίμα [ema] - krew
αυ aw
af
αυγό [awgho] - jajko
αυτί [afti] - ucho
ει i ειρήνη [irini] - pokój
ευ ew
ef
Ευρώπη [ewropi] - Europa
ευθεία [efthija] - linia prosta
οι i οικογένεια [ikojenia] - rodzina
ου u ουρανός [uranos] - niebo
Dwuznak Wymowa Przykłady
γγ ng
ngh
Αγγλία [anglija] - Anglia
άγγελος [anghielos] - anioł
γκ g
ng
γκολφ [golf] - golf
άγκυρα [angira] - kotwica
μπ b
mb
μπαμπάς [babas] - tato
κομπόστα [kombosta]-kompot
ντ d
nd
ντομάτα [domata] - pomidor
ντροπή [ndropi] - wstyd
γχ nch άγχος [anchos] - stres
τζ dz τζάμι [dzami] - szyba
τσ ts, c τσέπη [cepi] - kieszeń
Dwuznak Wymowa Przykłady
αι e αίμα [ema] - krew
αυ aw
af
αυγό [awgho] - jajko
αυτί [afti] - ucho
ει i ειρήνη [irini] - pokój
ευ ew
ef
Ευρώπη [ewropi] - Europa
ευθεία [efthija] - linia prosta
οι i οικογένεια [ikojenia] - rodzina
ου u ουρανός [uranos] - niebo
γγ ng
ngh
Αγγλία [anglija] - Anglia
άγγελος [anghielos] - anioł
γκ g
ng
γκολφ [golf] - golf
άγκυρα [angira] - kotwica
μπ b
mb
μπαμπάς [babas] - tato
κομπόστα [kombosta]-kompot
ντ d
nd
ντομάτα [domata] - pomidor
ντροπή [ndropi] - wstyd
γχ nch άγχος [anchos] - stres
τζ dz τζάμι [dzami] - szyba
τσ ts, c τσέπη [cepi] - kieszeń

Głoskę i można zapisać na 5 sposobów: Η η, Ι ι, Υ υ, Ει ει, Οι οι
Głoskę e można zapisać na 2 sposoby: Ε ε, Αι αι
Głoskę o można zapisać na 2 sposoby: Ο ο, Ω ω

Znak diarezy czyli dwie kropeczki nad literą stosuje sie wtedy, gdy dla odróżnienia dwuznaków samogłoskowych każdą z samogłosek czyta się osobno np.:
Παναθηναϊκός [panathinaikos] - wszechateński (także: nazwa drużyny piłkarskiej)

Za wyjątkiem γγ wszystkie pozostałe takie same spółgłoski występujące obok siebie czyta się pojedyńczo np.: άμμος [amos] - piasek.

Alfabet grecki jest też podstawą greckiego systemu liczbowego, powszechnie używanego w starożytnej Grecji, a czasami również współcześnie.



 
LICZNIK LICZNIK LICZNIK LICZNIK LICZNIK LICZNIK LICZNIK LICZNIK