Most Rion-Antirion

Podczas ostatnich godzin naszego pobytu w Grecji w 2001 r. widzieliśmy
wystające ponad powierzchnię Zatoki Korynckiej w okolicach Patry "dziwne" konstrukcje.
Wyglądało to na budowane (we wczesnej fazie budowy) gigantyczne podpory mostu, a może część jakiejś innej budowli morskiej.
Dopiero po powrocie do Polski znalazłem informacje o budowaniu najdłuższego
na świecie mostu wantowego (rodzaj mostu podwieszanego). Szukałem dalszych informacji (głównie w Internecie)
i przedstawiam poniżej wyniki tych poszukiwań.
(W 2014 r. podczas kolejnej wyprawy do Grecji mogliśmy już zobaczyć most w całej okazałości.)

Marzenie sprzed 100 lat
Mocno wcięta w ląd Zatoka Koryncka bardzo utrudniała komunikację pomiędzy Grecją Kontynentalną a Peloponezem. Dotychczas istniały dwie możliwości połączenia:
albo okrążenie zatoki - nadkładając kilkaset kilometrów, lub skorzystanie z promów. Połączenia promowe
są dość liczne, jednak czas przeprawy przez trzykilometrowy przesmyk u wylotu zatoki (w okolicach Patras)
wynosi aż 45-50 minut. Rosnący ruch drogowy (7.000 pojazdów dziennie) sprawił, że promy przestały się wyrabiać.
Sto lat temu ówczesny premier Grecji Harilaos Trikoupis wymarzył sobie budowę w tym miejscu mostu.
Marzenie to musiało poczekać na realizację do 2004 roku. Głównym celem budowy mostu było skrócenie przeprawy
do 5 minut i uniezależnienie od warunków pogodowych. Niebagatelne znaczenie miało też podwyższenie komfortu podróży.
Most Rion-Antirion (oficjalne nazwany imieniem Harilaosa Trikoupisa), łączący miejscowości o tych nazwach na przeciwległych brzegach zatoki,
powstał na przecięciu dwóch ważnych szlaków drogowych. Pierwszy to autostrada Patra-Ateny-Saloniki, łącząca te miasta
z ogólnoeuropejską siecią autostradową. Drugi to droga Kalamata-Patra-Igoumenitsa (obecnie autostrada A5). Most ułatwia komunikację pomiędzy
Grecją a Włochami (i dalej innymi krajami Europy Zachodniej) przez porty Patra i Igoumenitsa.
Wielkie wyzwanie
Najciekawszą rzeczą jest jednak to, że Grecy pokusili się na naprawdę wielki wyczyn - budowę najdłuższego mostu wantowego na świecie (obecnie jest trzecim pod względem długości), większego od najsłynniejszego mostu wiszącego - amerykańskiego Golden Gate.
W 1991 r. rząd Grecji ogłosił przetarg na budowę mostu, rozstrzygnięty dwa lata później.
Ostatecznie w 1996 r. władze podpisały z grecko-francuską firmą Gefyra S.A. kontrakt na
projekt, budowę i utrzymanie mostu. Dwa lata trwało zbieranie funduszy, częściowo opartych
na kredytach.
Całkowity koszt budowy planowany był na 800 milionów euro i niewiele został przekroczony. 48% tej sumy wyłożył rząd Grecji, 43,5% to wartość
kredytu z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, pozostałe 8,5% to kapitał akcyjny.
Za faktyczną datę rozpoczęcia realizacji projektu przyjmuje się 24 grudnia 1997 r.,
chociaż wstępne prace związane głównie z utwardzeniem dna morskiego rozpoczęto w 1996 r.
19 lipca 1998 r. premier i prezydent Grecji uroczyście odlali z betonu pierwszy element mostu.
Budowa trwała nieco ponad 6 lat, a oddanie mostu do użytku planowane na koniec 2004 r.,
nastąpiło 7 sierpnia 2004 r. Następnego dnia przebiegła nim sztafeta pochodni ognia olimpijskiego (m.in. Irena Szewińska).
W tym samym roku Francuzi „prześcignęli” Greków oddając do użytku most Millau Viaduct o długości 2.460 m (dłuższy o 208 m). W 2013 r. most Rion-Antirion „spadł” na trzecią pozycję po zbudowaniu jeszcze dłuższego mostu Jiaxing-Shaoxing Sea Bridge w Chinach (2.680 m).
Przez maksymalnie 42 lata zyski z opłat za przejazd mostem prawie w całości przejmować będzie Gefyra S.A.
Po tym okresie most stanie się własnością państwa.
Konstrukcja mostu
Ze względu na aktywność sejsmiczną terenu długo zastanawiano się nad wyborem rodzaju mostu. W końcu
zdecydowano się na budowę mostu podwieszanego - wantowego (cable-stayed bridge). W konstrukcji tej liny podtrzymujące pomost
zakotwiczone są bezpośrednio w głowicy pylonu, a nie poprzez podłużną linę nośną (tak jak w mostach wiszących, np. Golden Gate).
Dzięki zastosowaniu potężnych, największych w dotychczasowej historii mostów wiszących,
żelbetowych filarów most powinien wytrzymać wstrząsy sejsmiczne o sile ponad 7,4 w skali Richtera, wiatr
wiejący z prędkością ponad 250km/h czy uderzenie tankowca o wyporności 180.000 ton, płynącego z prędkością 18 węzłów.
Specjalna konstrukcja zapewnia też odporność na rozszerzanie się Zatoki Korynckiej na skutek przemieszczaina płyt tektonicznych (30mm/rok).
Przy tych wielkościach o obciążeniu ruchem pojazdów chyba nie warto wspominać.
W celu wzmocnienia podłoża pod każdym filarem wbito około 200 stalowych rur o średnicy
2 m i długości 25-30 m. Podstawę każdego filaru stanowi żelbetowa tarcza o średnicy 90 m.
Zostały one odlane w suchych dokach i przetransportowane w ich pobliże.
Tam były powoli zatapiane, a jednocześnie stopniowo dobudowywano na nich
trzon filaru. Gdy podstawa prawie sięgnęła dna, przetransportowano cały filar w docelowe miejsce
i tam postawiono go na utwardzonym podłożu (bez łączenia z podłożem).
Trzon filaru stanowi żelbetowy stożek o średnicy
od 26-38 metrów i wysokości około 100 m. Górna część filaru (ponad lustrem wody)
rozszerza się w kształt odwróconej piramidy. Stanowi to podstawę czteroramiennych, betonowych pylonów.
Ich budowa rozpoczynała się gdy filar stał już stabilnie na swoim miejscu i trwała około roku.
Ramiona pylonów zwieńczone są w górnej części potężną głowicą (35 m wysokości), w której
zakotwione są liny nośne utrzymujące pomost.
Do gotowych pylonów segment po segmencie podwieszano pomost o łącznej długości 2.252 m.
Na całej długości jest on podwieszony na linach złożonych
z 70 skrętek wykonanych z ocynkowanej stali. W części przylegającej do filaru
pomost jest dodatkowo połączony z nim przy pomocy elastycznych, tłumiących wstrząsy, elementów mocujących.
Pomost ma budowę kompozytową, opartą
na stalowej ramie. Górną warstwę stanowią żelbetowe płyty.
Trochę danych statystycznych
Inwestor | Unia Europejska/Rząd Grecji |
Projekt i wykonanie | Gefyra S.A. |
Koszt | 839 milionów euro |
Typ mostu | podwieszany (wantowy) |
Liczba przęseł | 5 |
Liczba podpór (filarów) | 4 |
Długość wiszącego pomostu | 2.252 m |
Długość wiaduktów dojazdowych | 392 m i 239 m |
Całkowita długość mostu | 2.2883 m |
Rozpiętość przęseł | 560 m |
Szerokość pomostu | 27,2 m |
Liczba pasów ruch | 2x2, pas awaryjny, chodnik |
Prześwit między pomostem a lustrem wody | 52 m |
Ilość skrętek w linie nośnej | 70 |
Maksymalna grubość skrętki | 15 mm |
Maksymalna wysokość pylonów (nad lustrem wody) | 160 m |
Maksymalna wysokość podstawy pylonu (nad lustrem wody) | 45 m |
Wysokość głowicy pylonu (zakotwienie lin) | 35 m |
Maksymalne zanurzenie filarów | 65 m |
Średnica podstawy filaru (na dnie) | 90 m |
Maksymalna głębokość dna morskiego | 65,9 m |
Dotychczasowy ruch promowy | 7.000 pojazdów dziennie |
Planowany ruch mostem | 10.000 pojazdów dziennie |
Dotychczasowy czas przeprawy | 45 minut |
Aktualny czas przeprawy | 5 minut |

|